بررسی روند تشکیل افقهای کلیسک و جیپسیک در خاکهای منطقه بیابانی دامغان

خاک یکی از عناصر اصلی سیستم های تولید در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. معمولا میزان کربنات کلسیم و گچ انباشته شده در نیمرخ خاکهای این مناطق فراوان بوده و نیازمند مطالعه و بررسی می باشد. در این تحقیق روند تشکیل افق های کلسیک و جیپسیک و همچنین مطالعه کانی شناسی این خاکها در منطقه بیابانی حاشیه کویر حاج علیقلی مورد بررسی قرار گرفت . این منطقه در شمال شرقی ایران در استان سمنان، در حدود 70 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان دامغن واقع شده و یکی از زیرحوزه های رودخانه کر در حوزه کویر حاج علیقلی می باشد. اقلیم این منطقه بیابانی بوده و متوسط بارندگی سالیانه آن حدود 110 میلیمتر تخمین زده می شود. از نظر فیزیوگرافی شامل چهار تیپ اراضی بوده که در این مطالعه در تیپ های فیزیوگرافی فلاتها و دشتهای سیلابی بر حسب تغییراتی ظاهری آنها واحدهای اراضی تفکیک گردیده و سپس در هر یک از واحدها یک یا چند پروفیل حفر گردید. نتایج نشان می دهد که اختلاف خاکها در منطقه بر اثر عوامل پستی و بلندی، امتداد شیب و بعضا زمان می باشد. عوامل پستی و بلندی و امتداد شیب بر میزان رواناب تجمع یافته در خاک اثر گذاشته و در نتیجه هر چه به سمت مناطق پایین دست اراضی پیش می رویم مقدار کربنات کلسیم تجمع یافته در خاک بیشتر می شود بطوری که افق پتروکلسیک در اراضی پایین دست تشکیل گردیده است . اغلب کانیهای موجود در خاک این اراضی شامل کلریت ، ایلیت ، کانیهای مخلوط و بعضا اسمکتیت بوده و به علت شرایط اقلیم بیابانی در منطقه، تصور می شود که منشا این کانیها ارث از مواد مادری باشد.